Słovar
Mikrosłowniczek pseudoinformatyczny
Lektura waszych listów wymusiła konieczność usystematyzowania nazewnictwa w dziedzinie gier komputerowych (i nie tylko). Gdy brak wspólnego języka, to po prostu trudno się dogadać w tak zdawało by się prozaicznej sprawie jak np. level i poziom to to samo, czy też nie?
Do dziś nie doszliśmy do tego, co mieliście na myśli pisząc w ankiecie: ulubione gry — strategiczne. Czy to miały być wszelkie gry wymagające kombinowania czy rzeczywiście taka masa ludzi uwielbia Wojnę o Falklandy. Zdajemy sobie sprawę z niekompletności i ułomności poniższej „roboczej” listy, dlatego też oczekujemy wszelkich uwag krytycznych na jej temat oraz ewentualnych nowych lub poprawionych definicji.
1. Mamy nadzieję, że niektóre z haseł poprawią czytelność Tipsów, i pomogą w ich pisaniu.
2. Są gry wymykające się wszelkim klasyfikacjom.
3. Potrzebne jest własne wyczucie i doświadczenie w klasyfikowaniu gier.
4. W niektórych grach może pojawiać się kilka wątków — jak ją wtedy zakwalifikować?
5. Często pojawiać się będzie słowo „zwykle”, a dlaczego? Dlatego, że mało gier jest w 100% ideowo czystych.
6. Paru fachowców gdy zobaczy metody przybliżania wam zasad czytania języka angielskiego na pewno przewróci się w grobie, albo w telewizji.
Nosimy się z zamiarem stworzenia słowniczka gwary (slangu) używanego przez graczy tu i ówdzie — więc jeśli TY lub TWÓJ KUMPEL ma jakieś fajne powiedzonko, oryginalnie spolszcza angielskie nazewnictwo to dajcie znać.
— z ang.: przygoda, ryzyko. Specyficzny rodzaj gier polegający na rozwiązywaniu całego szeregu powiązanych logicznie ze sobą zagadek np. daj krukowi ser, ten otwierając dziób wypuści złoty klucz. Programy tego typu wymagają w 90% znajomości języka angielskiego, w 9% niemieckiego i w 1% polskiego lub innych. Z uwagi na formę rozróżnia się: tekstowe (Zork I — II), tekstowe ilustrowane gdzie obrazek stanowi uzupełnienie treści pisanej (Winnie The Pooth), obrazowo-tekstowe gdzie potrzebne przedmioty odnajduje się na rysunku i wskazuje cel użycia np. widać młotek i okno (podnieś młotek, użyj młotek z jednoczesnym wskazaniem na okno), (Operation Stealth, Tass Times), animowane (Indiana Jones Ill), forma zubożona gdzie po każdym zdaniu głównym ma się do wyboru kilka gotowych odpowiedzi (Western Games), komiks gdzie przebieg akcji bogato ilustrowany jest sekwencjami małych rysunków (Steve Keene Private Spy).
arcade (czyt. arkejd) — z ang. Gry z szybką akcją z gatunku bij-zabij, czy strzelaj do wszystkiego co się rusza. Mianem arcade często określa się gry należące do innych gatunków traktując je jako miano nadrzędne.
assembler (czyt. asembler) — z ang. język wewnętrzny procesora, w którym profesjonaliści zwykli pisać gry.
auto-fire (czyt. ałtofajer) — z ang. ogień automatyczny, ciągły. Powoduje strzelanie krótkimi/długimi seriami lub ogień ciągły. Długość trwania zależy od gry i od Joysticka.
cartridge (czyt. kartndż) — z ang. moduł, ładunek w osłonie. Nazwa pudełka zawierającego nieco elektroniki, którego zadaniem jest rozszerzenie możliwości komputera lub zwiększenie komfortu pracy.
— z ang. oszustwo. Wprowadzane przez hackerów ułatwienia do gier zapewniające np. nieśmiertelność. nieskończoną liczbę bomb itd.
classic (czyt. klasik) — z ang. klasyczny. Miano nadawane grom, które przeszły do „klasyki” gatunku, stanowiły istotny krok w programowaniu gier i ich idea nie zestarzała się (Knight Lore).
coin-op (czyt. koin op) — z ang. wrzuć monetę. Nazwa ulicznych (salonowych) automatów do gier, słabo reprezentowana w Polsce (z nielicznymi wyjątkami) głównie przez starocie.
coin-op’s (czyt. koin ops) — z ang. wrzutowce. Nazwa określająca programy będące przeniesieniem gier z automatów ulicznych gdzie zdobyły dużą popularność. Wersje komputerowe są zwykle uboźsze we wszystko w stosunku do swych wyspecjalizowanych pierwowzorów (produkty firmy SEGA).
cursor (czyt. kursor) — z ang. kursor, karetka. Migający prostokąt na ekranie wskazujący gdzie aktualnie znajduje się użytkownik.
data (czyt. dejta) — z ang. dane.
datassette unit (czyt. dejtaset junit) — z ang. zewnętrzna pamięć kasetowa, magnetofon. Patrz magnetofon.
dauerfeuer (czyt. dałerfojemj, — z niem. ogień automatyczny, ciągły.
decathlon (czyt. dekatlon) — z ang. sportowy dziesięciobój. Nazwa rozciągnięta na wszelkie gry, w których np. jeden krok = raz joystickiem w lewo, prawo; im szybciej machasz, tym szybciej idziesz.
define keys (czyt. defajn kis) — z ang. klawisze definiowalne. Nazwa ogólna dla klawiszy, którym można przypisać jakąś funkcję np. sterowanie ludzikiem, strzały.
demo, program demonstracyjny — krótki (???) program pisany w celu pokazania coraz to większych możliwości uzyskiwanych w dziedzinie muzyki, grafiki, animacji. Stanowić może jedną zamkniętą całość lub być fragmentem gry ukazującym jej atrakcyjność. Pisane są przez hackerów lub firmy softwareowe. Typowe dema to: muzyczne, graficzne, animacyjne, tekstowe i mieszane.
dia show (czyt. dija szoł) — z niem. diapozytyw = slajd, pokaz slajdów. Sekwencja screenów o treści dowolnej występujących po sobie, rodzaj demo.
— z ang. gazeta na biurku.
System działań prowadzący do powstania gazety, książki z pomocą specjalistycznego oprogramowania i komputera.
edycja tekstów — używanie komputera jako maszyny do pisania.
eroty-(ki) — programy usiłujące w mniej lub bardziej nieudany sposób naśladować naturę. Nazwa dotyczy też niektórych demosów.
ever green (czyt. ewer grin) — z ang. zawsze Zielony. Miano nadawane programom, które z uwagi na atrakcyjność lub jakość wykonania cieszą się niesłabnącym powodzeniem od lat (Uridium).
fantasy (czyt. fantazy) — z agn. fantazja. Kierunek zajmujący się tworzenim dzieł, których akcja zwykle rozgrywa się w nieokreślonej przeszłości lub nietechnicznej przyszłości (James Pound).
file, gra fileowa (czyt. fajl, tajlowy) — z ang. plik, zbiór danych. Program zapisany w postaci jednego pliku (jeden kawałek) przystosowany do przenoszenia dysk/taśma, ładuje się do pamięci jednorazowo i nic nie dogrywa.
film, gra filmowa — pojęcie ogólne obejmujące wszelkie gry, których pierwowzorem był film lub książka (scenariusz) niezależnie od ich formy. Nieznajomość oryginału często bardzo utrudnia przejście przez grę lub je wręcz uniemożliwia.
fire (czyt. fajer) — z ang. ogień. Przycisk na joysticku lub jeden Z klawiszy powodujący strzał.
firma wysyłkowa — zwykle jednoosobowa instytucja paserska czerpiąca zyski z handlu kradzionym oprogramowaniem lub tłumaczeniami instrukcji nie mająca zgody producenta lub autora.
fioppy disk drive (czyt. flopy disk drajw) — z ang. stacja dysków elastycznych, patrz — stacja dysków.
freeze (czyt. friz) — z ang. zamrożenie. Opcja dostępna w niektórych cartridge’ach pozwalająca na zatrzymanie, zapamiętanie i zapis na dysk/taśmę gry w dowolnym miejscu, w celu jej dalszej kontynuacji od momentu przerwania. Bardzo przydatna w trudnych grach gdzie błąd = wszystko odpoczątku.
fuel (czyt. fjuel) — z ang. paliwo, benzyna.
function keys (czyt. funkszyn kis) — z ang. klawisze funkcyjne. Klawisze o zdefinnowanym lub definiowalnym przeznaczeniu.
game (czyt. gejm) — z ang. gra.
gra — pojęcie trudno definiowalne. Oczekujemy na propozycje.
gracz — człowiek nieuleczalnie chory.
hacker (czyt. haker) — z ang. rąbajło, łamacz. Człowiek zajmujący się głównie przerabianiem gier oryginalnych (niekopiowalnych) na kopiowalne, dołączający do nich Cheat Mode i własne Demo. Prawo zachodnie uważa hackera za przestępcę od momentu rozpoczęcia przez niego dalszej dystrybucji programu przynoszącej zysk jemu lub jego pośrednikom a nie producentowi, również posiadanie pirackich kopii jest karalne. Niektórzy hackerzy z uwagi na ich ogromną wiedzę bywają zapraszani przez firmy softwareowe do współpracy przy tworzeniu zabezpieczeń, programów demonstracyjnych i innych.
hacker polski — z nielicznymi „chlubnymi” wyjątkami jest idiotą posiadającym cartridge wyposażony w opcję freeze. Zwykle ma szumnie brzmiącą nazwę typu Blabla-Soft, nie ma pojęcia o assemblerze, zajmuje się „przerabianiem” wersji dyskowych na kasetowe, zdaje się nie zauważać problemów typu co zrobić w levelu 2, który wymaga przedmiotów z levelu 1 (The Last Ninja 2). Innym ulubionym zajęciem polskich hackerów jest zamiana oryginalnych tekstów w demosach na własne, podszywające się pod cudzą pracę. Wyjatkowo zdolni potrafią nawet dołączyć własne demo na początku programu. Tego typu hackerów należy uznać za folklor krajowy taki sam jak legalne giełdy i budki z piwem.
— z ang. sala sławy. Miejsce w grze, gdzie wpisuje się swoje rekordy.
handlowo-kupieckie gry – marginalna gałąź wśród gier, najczęściej pochodzenia niemieckiego. Powolność akcji i nieatrakcyjność plastyczna (Vermeer) powoduje, że są one poważane tylko przez wytrawnych koneserów strategów. Wątek kupiecki może też przewijać się w grach innego typu (Elite, Tai Pan).
hardware (czyt. hardłer) — z ang. sprzęt. Dotyczy wszelkiego rodzaju komputerów i technicznych dodatków do nich np. drukarka, modem.
heroic (czyt. heroik) — z ang. bohaterski. Nurt programów z silnie zarysowaną postacią głównego bohatera walczącego ze złem, mającego często swój pierwowzór książkowy lub komiksowy (Conan).
high score (czyt. naj skor) — z ang. wysoki wynik. Patrz —+> Hall of Fame joystick (czyt. dżojstik) — z ang. przyjemność + pałka. Urządzenie ułatwiające grę, może być wyposażone w dodatkowe opcje takie jak: zegar czasu rzeczywistego, stoper, spowalniacz ruchu, auto-fire, kolorowe diody itd.
ksywa — pseudonim, przezwisko.
labiryntówki, gry labiryntowe — często gry typu arcade, których akcja toczy się w urozmaiconych labiryntach poziomych (Platoon, Tarzan) lub pionowych (Jet Set Willy). Wymagają dobrej orientacji i pamięci przestrzennej lub map.
level (czyt. lewel) — z ang. etap, poziom, płaszczyzna. Etap gry tworzący pełny (logiczny) ciąg akcji na ekranie posiadający identyfikującą go nazwę, numer lub wyraźny początek i koniec. Zwykle bywa dogrywany z dysku/taśmy.
listing (czyt. listing) — wydrukowany na ekranie lub drukarce kod programu w jakimś języku programowania (Basic, Pascal). Listingi gier są zwykle bardzo długie i dochodzą do kilkuset stron maszynopisu.
LYNX — nazwa maszyny do gier.
magnetofon — przejaw małej zasobności finansowej społeczeństwa lub nieugiętości rodziców, jako element utrudniający rozwój osobowości powinien niezwłocznie zostać zastąpiony przez stację dysków.
modem — skrót od słów modulacja/demodulacja. Urządzenie do przesyłania danych za pomocą sieci telefonicznej.
moduł — patrz —> cartridge
monitor — urządzenie podobne do telewizora, posiadające lepsze parametry obrazu.
monitor dyskowy — program do bezpośredniego oglądania zawartości dyskietki.
Urządzenie przydatne głównie w programach graficznych, będące na standardowym wyposażeniu niektórych komputerów. Służy do płynnego poruszania kursorem po ekranie.
nieśmiertelność — metoda oszukania programu tak by ułatwić sobie grę przez wprowadzenie zmienionego kodu lub inny chwyt.
Nintendo Entertainment System, NES (czyt. nintendo enterteinment system) — z ang. rozrywkowy system Nintendo. Nazwa maszyny do gier.
On/Off (czyt. on/of) — z ang. włączony/wyłączony.
option (czyt. opszyn) — z ang. możliwość wyboru, jeden z kławiszy funkcyjnych w Atari.
patologia — z greckiego nauka o przyczynach chorób, mechanizmach rozwoju i przebiegu, objawach i skutkach. Softpatologia polega na tworzeniu programów przeznaczonych do ciągłego przyciskania Fire (Commando Lybia).
PC Engine (czyt. pisi endżin) — maszyna do gier
pirat, piractwo — posiadacz i dystrybutor nielegalnych kopii programów.
planszowe gry — komputerowe wersje znanych planszowych gier takich jak: szachy, monopol, okręty, kółko i krzyżyk. Główną ich zaletą jest możliwość zastąpienia partnera przez komputer. Dla gier wymagających rzutu kostką ten typ gier wydaje się być nieporozumieniem.
playabie demo (czyt. plejebl demo) — rodzaj zubożonej gry przeznaczonej na rynek w celach reklamowych.
player (czyt. plejer) — z ang. gracz, zawodnik. Opcja pozwalająca ustalić liczbę możliwych graczy, pozwala czasem zastąpić przeciwnika komputerem. Zwykle zawodnicy grają na przemian, w nielicznych wypadkach jednocześnie (Spy vs Spy), do rarytasów można zaliczyć programy, gdzie para zawodników jest niezbędna do rozgrywki.
POKE — rozkaz pozwalający zmieniać zawartość komórek pamięci, użyteczny przy uzyskiwaniu nieśmiertelności.
press the long one (czyt. pres de long łan) — z ang. naciśnij długiego. Naciśnij spację.
program — wypociny programisty.
public domain (czyt. pablik domejn) — z ang. własność publiczna. Określenie na programy ogólnie dostępne, nie wymagające opłat licencyjnych za kopiowanie i używanie.
racing (czyt. rejsing) — z ang. wyścigi.
screen (czyt. skrin) — z ang. ekran. To co widać aktualnie na ekranie. Level może składać się z jednego (The Goonies) do kilkudziesięciu screenów.
SEGA (czyt. zega) — maszyna do gier.
shareware (czyt. szar łer) — z ang. towar wymienny, podzielny. Określenie programów, których twórcy zwykli podawać swój adres, na który można przysyłać pieniądze na dalszy rozwój programu lub jako wynik wdzięczności, za narzędzie ułatwiające życie.
sound (czyt. sałnd) — z ang. dźwięk
space (czyt. spejs) — z ang. przestrzeń, odstęp. Nazwa odstępu między znakami w tekście, nazwa klawisza „długiego”.
stacja dysków — genialne urządzenie pozwalające na zaoszczędzenie czasu, miejsca i nerwów. Powinno bezwzględnie stanowić obowiązkowe wyposażenie komputera. Z nieznanych przyczyn mało rozpowszechnione w Polsce.
skili levei (czyt. skil lewel) — z ang. poziom zręczności, umiejętności, trudności. Wielkość natężenia różnych utrudnień w grze, ustalany samodzielnie przez gracza lub narzucany przez program. Typowe stopnie trudności to: novice, praciice, beginner — początkujący; meedium, average — średnio zaawansowany; good — dobry; expert, ace, profesional — bardzo dobry
software (czył. softłer) — z ang. oprogramowanie
sport, gra sportowa — komputerowa implementacja jednej lub kilku istniejących dyscyplin sportowych. Wyróżnia się: olimpiady letnie, zimowe, światowe i inne; pojedyncze dyscypliny jak golf, piłka nożna, tenis, karate (IK +); nurt historyczny z turniejami rycerskimi, pojedynkami. Za gry sportowe uważa się tylko te gdzie zmagania i współzawodnictwo stanowią cel programu sam w sobie, a nie jest to tylko jeden z elementów (Last Ninja II).
Niewielki animowany fragment ekranu mogący być bohaterem gry lub przeszkadzajką.
strategia, gra strategiczna — zwykle gra planszowa (pozycyjna), polegająca na stanowisku własnej taktyki (strategii) dla rozwiązania zadania mającego wiele możliwych rozwiązań. Najczęściej fabuła oparta jest na historycznych konfliktach wojennych: Wietnam, Falklandy, ll Wojna Swiatowa, Wojna Secesyjna.
strzelaniny — forma patologiczna, patrz —> arcade, zręczność.
symulator, gra symulacyjna — program naśladujący „wiernie” działanie istniejących lub domniemanych urządzeń technicznych, pojazdów pozwalający na kontrolę ich i wykorzystanie zgodne z pierwotnym przeznaczeniem. Najczęściej spotykamy symulatory: samolotów, śmigłowców, okrętów (współczesnych i historycznych), łodzi podwodnych, pojazdów kosmicznych, samochodów.
tips & tricks (czyt. tips end triks) — z ang. wskazówki i sztuczki. Różne pomysły pozwalające wykorzystać przypadkowe błędy lub niedociągnięcia w programie dla własnych celów.
tools (czyt. tuls) — z ang. narzędzia. Określenie programów pomagających w codziennej obsłudze komputera, np. kopiery, monitory dyskowe.
top ten (czyt. top ten) — z ang. najlepsza dziesiątka. Patrz —> Hall of Fame.
unlimited lives (czyt. anlimited lajws) — z ang. nieskończona ilość żyć. Typowe pytanie zadawane przez program posiadając Cheat Mode.
użytki, programy użytkowe -— wspólna nazwa dla wszelkich programów: muzycznych, graficznych, edytorów tekstu itd.
Y/N (czyt. jes/not) — z ang. tak/nie.
zręczność, gra zręcznościowa — miano ogólne dla gier zbliżonych do arcade, które nie wymagają ciągłego strzelania. Wymagają perfekcyjnego opanowania joysticka (Nebulus, Bubble Bobble).
Artykuł z pisma: Top Secret nr 4, 4-5/1991
źródła zdjęć:
TS nr 4, 4-5/1991