Jarosław Młodzki

Moje pierwsze spotkanie z informatyką miało miejsce w szkole średniej na początku lat 70., kiedy usiłowano nauczyć nas korzystania z komputera, posługując się wyłącznie tablicą i kredą. W odróżnieniu od tych mało konstruktywnych doświadczeń, znacznie bardziej uchwalił mi się w pamięci kalkulator HP 45. Można było wykonywać na nim bardzo skomplikowane obliczenia, których algorytm zapisany na papierze przypominał obecne programy w asemblerze. Niestety brakowało procesora, który mógł je wykonać. Dopiero parę lat później pojawiły się kalkulatory programowalne HP 65 i TI 58.

Pierwszym komputerem, z jakiego miałem okazję korzystać był Cyber 6000 amerykańskiej firmy Control Data Corporation (według artykułu Ignacego Rutkiewicza z magazynu NetWorld był to Cyber 72 – przyp. aut.). Przez ponad 10 lat była to najszybsza i najbardziej technologicznie zaawansowana maszyna, dzięki której kilka pokoleń polskich informatyków lat 70. i początku 80. odebrało staranne wykształcenie. Zainstalowana w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku pod Warszawą, służyła głównie fizykom, ale jej końcówki znajdowały się w wielu uczelniach i instytutach. Wspaniale działała do czasu stanu wojennego, aby później z trudem dotrwać do połowy lat 80., kiedy została zastąpiona przez komputery klasy IBM PC. Jeśli chodzi o moc obliczeniową, to była ona porównywalna z szybką 386. Pierwsze programy, jakie uruchamiałem na niej w roku 1977, były napisane w Fortranie – do tej pory jest to język najczęściej używany przez fizyków. Do nauki programowania nie bardzo się nadawał. Prawie dwa lata zajęło mi wyplenienie złych nawyków i nauka programowania strukturalnego przy użyciu Pascala 6000.

Wiele zawdzięczam mojemu koledze szkolnemu, studiującemu w tym czasie na Wydziale Informatyki UW, który przekonał mnie wtedy, że komputer może służyć nie tylko do zwykłych obliczeń, ale również może przekształcać skomplikowane wzory analityczne. Były to czasy, kiedy nie było programu Mathematica Wolframa, a takie nazwy jak Macsyma, Mumath i inne systemy obliczeń symbolicznych powoli zdobywały obywatelstwo. W moich rachunkach, na wykonanie których miałem pół roku, odległość między jednym a drugim znakiem równości wynosiła kilka metrów. Gdyby nie napisany wtedy program, obawiam się, że do tej pory miałbym kłopoty z ukończeniem swojej pracy magisterskiej.

Ostateczny rozbrat z Fortranem wziąłem na początku lat 80., kiedy napisany w tym języku program, służący do przejścia szachownicy ruchem konika szachowego i zawierający kilkadziesiąt instrukcji arytmetycznego skoku warunkowego, został przepisany przez mojego kolegę w Pascalu tak, że nie zawierał żadnego skoku i był znacznie krótszy i jaśniejszy.

W tym samym czasie kontynuując swoje „fizyczne” rachunki na Cyberze, studiowałem na Wydziale Elektroniki, gdzie królowała ODRA i Mera 400. Najbardziej zaawansowanymi zajęciami była nauka programowania „na sucho” 8-bitowego procesora Z80 i 4-bitowego procesora plasterkowego AMD 2900. Usiłowano nauczyć mnie także Lispu i specjalizowanych języków symulacji układów automatyki.

Zwiastunem ery komputerów osobistych był dla mnie ZX 81, który został dostarczony do instytutu w grudniu 1983 roku przez firmę Ameprod. Wyposażony w magnetofon kasetowy, Memopak 64 KB RAM i interpreter BASIC-a, wydawał się być kuszącą alternatywą w stosunku do kopii komputera PDP-11, funkcjonującego pod nazwą SM3 i wykonanego na wschód od Bugu. W dość szybkim czasie opanowałem BASIC i rozgryzając 8-kilbajtowy ROM, nauczyłem się pracować w charakterze asemblera, linkera i debuggera.

Dwa lata później miałem szansę na krótki kontakt ze Spectrumem, ale były to czasy, kiedy triumfalnie wkraczały do Polski pierwsze Amstrady. Pod koniec 85. roku zostałem szczęśliwym posiadaczem modelu CPC 464. Był droższy od Zeta, ale mając wbudowany magnetofon, złącze Centronics, port joysticka i monitor w zestawie, był sprzętem prawie profesjonalnym. Pecety dopiero nieśmiało kierowały sobie drogę z Taiwanu na nasz rynek i następna wersja Amstrada – CPC 6128, przez 2-3 lata ostro konkurowała z dominującym obecnie standardem blaszano-przemysłowym wielkiego błękitka.

Lato 86 spędziłem na wakacjach w Anglii, których plonem był Amstrad PCW 8256 i dwa, kupione z demobilu po 5 funtów, uszkodzone modele ZX Spectrum. O tych ostatnich, po ich naprawieniu prawie zapomniałem, natomiast swoje zainteresowania skoncentrowałem na PCW i nauce systemu operacyjnego, jakim był CP/M Plus. W międzyczasie pozbyłem się Amstrada CPC 464, na który przeniosłem wcześniej swoją ulubioną ze Spectruma basicową grę Battle 1917. Na Dyktatora zabrakło mi już czasu.

O ile na ZX można było korzystać z BASIC-a i dobrego asemblera Gens, o tyle przygoda z PCW zaczęła się od Turbo Pascala 3.0, którego identyczna wersja była wtedy dostępna na IBM PC. Początkowo były duże kłopoty z oprogramowaniem, ale systematycznie wzbogacałem swoją bibliotekę o programy przenoszone z CPC 6128. Należała do nich cała klasyka, której późniejsze wersje odnalazłem na pececie. Był to arkusz kalkulacyjny Supercalc, baza danych dBase II, edytor Wordstar i programy graficzne DR DRAW i DR Graph. Jako autor debiutowałem w 1986 w Mikroklanie, który początkowo, będąc częścią czasopisma Informatyka, rozpisywał się o ZX 81. Napisałem kilka materiałów do Komputera, który zaistniał w kwietniu 1986 roku, aby trafić z końcem tego samego roku do najstarszego popularnego pisma komputerowego, jakim był założony we wrześniu 1985 roku Bajtek. Przez ponad dwa lata współredagowałem Klan Amstrada, aby od połowy 1990 roku zostać redaktorem naczelnym czasopisma Bajtek.

Były to czasy kryzysu rynku prasowego, związanego z rozpadem dotychczasowego monopolisty, jakim była RSW Prasa Książka RUCH. Przestał się wtedy ukazywać Komputer, którego ostatni numer w tym wcieleniu ukazał się jako półrocznik, nie było już Mikroklanu, Informika, IKS-a, nie pojawił się jeszcze Enter, a PC Kurier był 16-stronicową broszurą formatu A-4.

Na własnego peceta przesiadłem się w połowie 1988 roku. Było to XT z jedną stacja dysków i Herculesem. Drukarki dorobiłem się rok później, kupując okazyjnie kanadyjskiego Panasonica z zasilaczem 110V. Podstawowym edytor był wtedy Chiwriter 1.53, standardową nakładką Xtree (Norton Commandera nie dało się sensownie używać bez twardego dysku), a kompilatorem, znany z CP/M-u, Turbo Pascal 3.0. Dzięki temu ostatniemu tworzyło się potrzebne do pracy narzędzia – gotowych programów było zbyt mało, a polskimi literami mało kto się przejmował.

Na opisanej konfiguracji sprzętu i oprogramowania funkcjonowałem z niewielkimi zmianami dość długo i moich upodobań nie zmieniło zainstalowanie dysku twardego do XT, bo od 1989 roku korzystałem też z laptopa Bondwell BW8, który miał tylko stację dysków elastycznych. Dopiero parę miesięcy temu przesiadłem się na trochę lepszy sprzęt stacjonarny: 386SX, 4 MB RAM, 170 MB HDD i mono SVGA. Dzięki temu łaskawiej spojrzałem na system MS Windows, z którego na XT, laptopie i moim ulubionym HP 95 LX nie mogłem korzystać.